Ըստ բանասերների` հայոց լեզվի և գրականության թեստերը մասնագիտական խոտան են
ԿՐԹԱԿԱՆ, Շաբաթվա լուր | Հայկուհի Բարսեղյան | June 15, 2010 12:42Գնահատման և թեստավորման կենտրոնում 20-ից ավելի բանասերներ` դասախոսներ, մանկավարժներ, դպրոցական գրքերի հեղինակներ, քննարկում էին այս տարվա հայոց լեզվի և գրականության թեստերը:
Քննարկումը սկսելուց առաջ ԿԳ փոխնախարար Մանուկ Մկրտչյանը նշեց, որ թեստերի որակը, մակարդակը, միջին գնահատականի սանդղակը որոշվում են պետական քաղաքականությամբ, և թեստերի հեղինակները մեղք չունեն թեստերի բարդության համար: «Եթե հանձնարարվում է կազմել այնպիսի թեստեր, որոնք հնարավորություն կտան տարբերակել միջին գիտելիքներ ունեցողին տաղանդավորից, թեստի հեղինակը պարտավոր է կատարել հանձնարարությունը,- ասում է Մկրտչյանը,- թեստ կազմողի դիտավորությունը չէ, որ թեստերը բարդ են, դա նրանց ընկալմամբ նրանց տրված հանձնարարությունների կատարումն է»:
Մկրտչյանի խոսքով` շրջանավարտներին տրվող գնահատականի սերտիֆիկատի ուժի մեջ լինելու ժամկետի խնդիր կա:
Ըստ Մկրտչյանի`եթե երեխան բարդ թեստերից բարձր գնահատական է ստանում, դպրոցն ավարտելուց հետո դեռ մի քանի տարի կպահպանի գիտելիքների բարձր մակարդակը, իսկ հեշտ թեստերի դեպքում 2-3 տարի հետո ամեն ինչ կմոռացվի: «Բանակ գնացող տղաները պետք է կարողանան բանակից վերադառնալուց հետո օգտագործել ավարտելիս ստացած գնահատականը, ինչը հիմա անել չեն կարող»,- ասում է փոխնախարարը:
Մկրտչյանն ասում է, որ հանձնարարական է տրվել բոլոր առարկաների թեստերի հեղինակներին, սակայն խնդիրը ըմբռնել են միայն հայոց լեզվի թեստերի հեղինակները: Ըստ նրա` թեստ կազմելը շատ բարդ գործ է և առայժմ լավ թեստաբաններ և որակյալ թեստեր ունենք միայն հայոց լեզվից և գրականությունից: Մկրտչյանի պնդմամբ` համեմատաբար հաջող են նաև բնագիտական առարկաների և մաթեմատիկայի թեստերը, մինչդեռ խնդիրներ կան հումանիտար առարկաների` օտար լեզուների և պատմության գծով. այս առարկաների թեստերը հեշտ են, գնահատականներն էլ` շատ բարձր: Սակայն, ըստ նրա, համատարած բարձր գնահատականները հավաստի չեն, և նման պարագայում գնահատականը կորցնում է իր արժեքը:
Այս տարի ԳԹԿ-ն ունեցել է թեստերի վրա աշխատող 2 աշխատանքային խումբ: Ուսումնական տարվա վերջում վիճակահանությամբ տպագրության են ուղարկվել Աշխեն Ջրբաշյանի և Փառանձեմ Մեյթիխանյանի կազմած թեստերը:
Լեզվաբան Դավիթ Գյուրջինյանը, որ եղել է թեստեր կազմող երկրորդ խմբի հեղինակներից, կարծում է, որ այս տարի անցած տարվա համեմատությամբ խայտառակ հետընթաց կա. «Սա համարում եմ գործի տապալում: Այս թեստերով վարկաբեկվեց հայոց լեզուն, հայ դպրոցը, թեստային համակարգը: Թեստերը բարդ չեն, թեստերը խրթին են, անորակ, շատ հարցեր ունեն մի քանի ճիշտ պատասխան, որոշ հարցեր պարզապես դուրս են տրամաբանությունից»:
Ըստ Գյուրջինյանի` թեստերում 3 տասնյակից ավելի առաջադրանքեր չեն համապատասխանում ուղեցույցին, դպրոցական դասագրքերին և ուղղակի սխալ են: «Այս թեստերը բուրում են անգրագիտությամբ, ցուցաբերված չէ մեթոդական-մանկավարժական մոտեցում»,- ասում է Գյուրջինյանը` հավելելով, որ կարծես թեստերով հարձակում են սկսել թշնամական բանակի նկատմամբ, ոչ թե 16-ամյա դիմորդների:
ԵՊՀ դասախոս Աշոտ Աբրահամյանը 15 էջանոց կարծիք-վերլուծություն էր ներկայացրել, որտեղ մատնանշված են սխալ պարունակող հարցերը: «Անպտուղ ճանապարհ է այս տարվա թեստերն անցած տարվա թեստերի հետ համեմատելը: Անցած տարվանը բարդ էր, այս տարի խոսքը մասնագիտական խոտանի մասին է»,- ասում է նա:
Աբրահամյանը որպես սխալ ձևակերպված հարցեր մատնանշեց բոլոր 4 տարբերակների 2-րդ հարցը` «Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում ուղղագրական սխալ չկա». Սխալն առկա է ոչ թե բոլոր բառերում, այլ մի բառում, թեստերի 2-րդ և 4-րդ տարբերակների 4-րդ հարցը`«Որ շարքում կա կրկնակ տառ չունեցող բառ» և այլն` նշելով, որ հայախոս մարդու համար նման հարցն անհասկանալի է: «Դիմորդը քննասենյակից դուրս է գալիս և դժգոհում, որ 15 րոպե ժամանակ է վատնել միայն հարցի պահանջը հասկանալու համար»,- ասում է Աբրահամյանը:
Քննարկմանը ներկա Սեյրան Գրիգորյանը, որ անցած տարվա թեստերի հեղինակներից է, մատնանշեց թեստերի 2-րդ և 4-րդ տարբերակների 4-րդ հարցը նաև որպես ուղեցույցի պահանջների խախտում. կիլովատ բառը թեստերում երկու «տ»-վ է գրված և համարված է ճիշտ պատասխան, մինչդեռ սա երկձևություն է: «Ուղեցույցում հստակ նշված է, որ երկձևություններից պետք է խուսափել: Չէ՞ր կարելի մի այլ, ավելի դժվար բառ օգտագործել»,- հավելեց մի ուսուցչուհի:
Ի պատասխան` թեստերի հեղինակներից Փառանձեմ Մեյթիխանյանը սկսեց թվային տվյալներ ներկայացնել, թե սխալ ձևակերպում ունեցող հարցերին դիմորդների քանի տոկոսն է ճիշտ պատասխանել, ապա նշեց, որ հայերենն ունի ճկուն շարադասություն:
Այստեղ ներկա բանասերները հարց բարձրացրին` թե էլ ինչո՞ւ են թեստերում ընդգրկել սխալ շարադասությանը վերաբերող հարցեր, եթե հայերենի ճկուն շարադասությունը հնարավորություն է տալիս թեստերի սխալ ձևակերպված հարցերը ճիշտ համարելու:
Այլ բանասերներ ևս մատնանշեցին հարցեր, որոնց հարցը կամ պատասխանը սխալ է ձևակերպված, որ թյուրըմբռնումների տեղիք է տալիս: Սակայն այս ամենն անտեսելով` փոխնախարար Մկրտչյանը նշում էր, թե «մատնանշեք մասնագիտական սխալներ, անընդհատ խոսում եք, բայց օրինակներ չեք բերում»:
Սեյրան Գրիգորյանը հիշեցրեց անցած տարվա թեստերի քննարկումները, երբ Մեյթիխանյանը Սեյրան Գրիգորյանին և Յուրի Ավետիսյանին մեղադրում էր թեստերում «սակավապետ» բառի կիրառության համար` վերջինս համարելով գործածությունից դուրս եկած բառ. «Ճշտեք, թե այս տարվա թեստերում որքան հազվադեպ հանդիպող, գործածությունից դուրս եկած և բարբառային բառեր կան: «Սակավապետ» բառն օգտագործվում է դպրոցական ծրագրով պարտադիր մի շարք գրքերում: Բերեք հայ գրականությունից մի նմուշ, որտեղ կիրառված է այս տարվա թեստերում ընդգրկված «խորդ» բառը»:
Աշոտ Աբրահամյանը մատնանշեց, որ թեստերում խախտված է ուղեցույցի առնվազն 8 կետ, օրինակ` ըստ ուղեցույցի` թեստերի 27-35 հարցերը պետք է վերաբերեն շարահյուսությանը, մինչդեռ այս տարի այդ համարների առաջադրանքներում կան նաև բառագիտությանը վերաբերող հարցեր: Խախտված է նաև Ա և Բ մակարդակի հարցերի դասավորությունը. ըստ ուղեցույցի` գրականությանը վերաբերող հարցերից «պնդումներին» վերաբերողները պետք է Բ մակարդակում ընդգրկված լինեն, մինչդեռ ընդգրկված են Ա մակարդակում:
«Ուղեցույցը պարտադիր է բոլոր թեստ կազմողների համար և նրանք պարտավոր են հետևել դրա պահանջներին»,- ասում է Աբրահամյանը: Ի պատասխան փոխնախարար Մկրտչյանն ասաց, որ առարկայական ուղեցույցը ուսումնական ձեռնարկ է և չի կարող սահմանափակում լինել թեստ կազմողի համար (մինչ քննությունները ԳԹԿ-ն բազմիցս հայտարարել է, որ թեստ կազմողներն առաջնորդվում են բացառապես ուղեցույցով, տարեվերջին էլ դպրոցները նոր
ուղեցույց են ստանում, որպեսզի աշակերտները պատկերացում կազմեն թեստերի բովանդակության ու բարդության մասին):
Հավաքված մասնագետները Մանուկ Մկրտչյանի առաջարկով քննարկեցին մի քանի հարցեր, որոնք բողոքարկման թերթիկում նշել էին գրեթե բոլոր բողոքարկողները: Մասնագետները որոշեցին, որ բոլոր դիմորդներին պետք է միավոր տալ թեստերի 1-ին տարբերակի 17-րդ և 57-րդ հարցերի համար: Այնուհետև, սակայն, մասնագետները որևէ հարցի շուրջ համաձայնության չեկան: Չնայած հավաքված բանասերների գերակշիռ մասը պնդում էր, որ թեստերի 2-րդ տարբերակի 27-րդ առաջադրանքի`«Ո՞ր նախադասության մեջ է ստորադաս նախադասությունը գերադասին կապակցվել շաղկապով», ճիշտ պատասխան առաջադրված չկա , Մեյթիխանյանն այդ հարցը համարեց ճիշտ, և որևէ եզրակացության չեկան: Չնայած բոլորը միաձայն խոտան համարեցին թեսերի 1-ին և 2-րդ տարբերակի 55 և 56-րդ հարցերը, Մեյթիխանյանն էլի պնդեց, որ հարցերը ճիշտ են:
Մասնագետների մոտ հարց առաջացավ, թե ինչպես է հետագայում լուծվելու այն առաջադրանքների ճիշտ-սխալ լինելը, որոնց ճիշտ լինելը պնդում է Մեյթիխանյանը, և որևէ որոշում դրանց կապակցությամբ չի ընդունվում: Մկրտչյանը պատասխանեց. «Դա արդեն մեր գործն է»,- հետագայում նշելով, որ «մենք»-ը կառավարության աշխատակազմի կողմից ստեղծված բողոքարկման ընդհանուր հանձնաժողովն է:
Երկու ժամից ավելի տևած քննարկման ավարտին ներկաներից մեկը թեստերի հեղինակներին առաջարկեց պատասխանել, թե իր ընթերցած տողերը Սևակի «Անլռելի զանգակատան» որ ղողանջից են, չէ՞ որ երեխաներից պահանջվում է անգիր իմանալ 7000 տողանոց ստեղծագործությունը և հիշել, թե որ տողը որ ղողանջից է: Մանուկ Մկրտչյանն այդ պահին ընդհատեց քննարկումը` ասելով, որ հավաքված մասնագետներն այլևս սթափ չեն դատում և զգացմունքներով են առաջնորդվում, ուստի քննարկումը պետք է հետաձգել: