ՎԱՀԱԳՆ ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ. «Դու դա անում ես, որ քեզ լավ ճանաչե՞ն, թե՞ լավ գործ ես ուզում անել»

Ջազը և ֆոլկը նրա տարերքն են: Կարելի է ասել` դաշնակահար Վահագն Հայրապետյանը սիրահարված է երաժշտական այս ուղղություններին: Իր խոսքով՝ իրեն առանց երաժշտության չի կարող պատկերացնել: Իսկ բազմաթիվ ու բազմաձև գլխարկները գույն են հաղորդում ինչպես ջազմենին, այնպես էլ՝ երևանցիներին:

– Յոթ ամսական եմ ծնվել, դրա համար էլ համարյա միշտ շտապում եմ, համենայն դեպս` փորձում եմ չուշանալ,- այսպես սկսվեց մեր զրույցը հայտնի երաժշտի հետ…

 «Պապ, բա ե՞րբ ենք միասին նվագելու»

 – Վահագն, սովորաբար Ձեզ գլխարկով ենք տեսնում. առաջին հայացքից չճանաչեցի, իսկ դա նշանակում է՝ հարստանալու եք…

– Հա, իսկապես: Գիտես, իմ մեջ գլխարկի հարցում մի քիչ ազատ մոտեցում կա, և այնպես չէ, որ միշտ գլխարկով եմ լինում: Գլխարկ դնելը պարտադիր պայման չեմ համարում: Իհարկե, չեմ էլ ժխտում, որ գլխարկն իմ հոբբիներից է: Ասում են՝ կան մարդիկ, որոնք նույն գլխարկով և՛ քնում են, և՛ արթնանում… Կարծում եմ՝ մեկ-մեկ պետք է գլխարկին էլ ազատ թողնել, գլխին էլ:

– Ի՞նչ տրամադրություններ է հաղորդում գլխարկը:

– Գիտես, կարծում եմ, որ երբեմն պետք է ուրիշ էներգետիկա էլ գա, որովհետև ինչքան քիչ մազ է լինում մարդու գլխին, այնքան կապը վերևների հետ շատ է լինում: Եվ պատահական չէ, որ Տիբեթի դեմքերը նախընտրում են ճաղատանալ: Ասում են՝ վատ էներգետիկան միշտ կուտակվում է մազերի մեջ:

 – Հետաքրքիր է՝ երբվանի՞ց հասկացաք, որ երաժշտությունը ձերն է:

– Շատ փոքր հասակից: Հիշում եմ՝ փոքր ժամանակ միշտ վազում էի պապայիս մոտ ու հարցնում. «Պապ, բա ե՞րբ ենք միասին նվագելու»: Նա էլ հաճախ ասում էր` մի շտապիր: Տատիկիս տանն էինք ապրում, որ Կոմիտասի փողոցում է: Հիմա ապրում եմ իմ ընտանիքի հետ: Հայրս ու մայրս այդ ժամանակ ասպիրանտուրա ընդունվելու քննությունների համար պարապում էին, ես էլ մեծանում էի այդ պարապմունքների տակ: Ասեմ, որ շատ աշխույժ երեխա էի: Կարմիր մազերիցս ճիշտ է՝ բան չի մնացել, բայց մինչև հիմա էլ աշխույժ եմ:

– Ո՞րն է գաղտնիքը:

– Գաղտնիքը ջազի մեջ է: Այսպես բառերով անհնար կլինի նկարագրելը:

 – Կարծեմ ընդունվել եք երաժշտական դպրոց, հետո՝ կոնսերվատորիա…

– Այո՛, Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոցն ինձ համար հիմնականն էր: Փաստորեն միջնակարգ ու երաժշտական դպրոցի զոհը դարձա, որովհետև անընդհատ մրցակցում էին, թե իրականում որն է ավելի կարևոր: Երկրորդ դասարանի մաթեմատիկայի ուսուցչուհուն միշտ հիշում եմ. սեպտեմբերի 1-ին ձեռքս բռնեց, ինձ տարավ ուսուցչանոց ու ասաց` ես քեզ վերաքննություն եմ նշանակել:

Այդ վերաքննությունը չհանձնեցի ու դուրս եկա դպրոցից:

Շիրվանզադեի անվան դպրոցն էի գնում, քանի որ հարմար էր: Տանը մոտ էր: Իհարկե, չեմ փայլել սովորելով, որովհետև երգչախումբ, էստրադային խմբակ ունեինք: Հիշում եմ՝ դպրոցի տնօրենին համոզեցինք, ու երաժշտական գործիքներ գնեց՝ կիթառներ, հարվածայիններ, բարձրախոսներ… Աշխարհը մերն էր: Դահլիճը մեզ էին հատկացնում, դասերի փոխարեն փաստորեն փորձերի էինք հաճախում: Սովետական դպրոցը մեզ նաև շրջագայելու հնարավորություն տվեց: Հետո ընդունվեցի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիա: Չնայած ասեմ, որ առաջին տարին չընդունվեցի: Երևի հաջորդ տարի ավելի լավ սովորեցի հայերեն գրել և ընդունվեցի…

Հայտնի «Պապլավոկը», Արտոն ու Վահագնը…

– «Պապլավոկի» բեմի դիմաց գտնվող սեղանի մոտ հենց հանդիպեցի Արտո Թունջբոյաջյանին: Դա 16 տարի առաջ էր՝ 1996-ին, «Պապլավոկն» էլ դեռ այնքան մեծ չէր: Հանդիպումը նախատեսված էր շատ կարճ, բայց սպասվածից երկար տևեց, երկուսս էլ պայմանավորված էինք, բայց մոռացանք ամեն ինչ:

Այդ ժամանակ տրիոյով նվագում էինք, Արտոն էլ կար այդ համերգին: Կարծեմ Երևան էր եկել իր սանիկին կնքելու համար: Համերգի ընթացքում միայն իմացա, որ Արտո Թունջբոյաջյանը ներկա է: Այդ ժամանակ միմյանց դեռ հեռակա գիտեինք: Դե, նույն աշխարհի մարդիկ ենք: Խոսակցությունը սկսվեց համերգի ավարտից հետո:

Հիշում եմ՝ ասաց, որ երազել է Կարո Հայրապետյանի հետ նվագել, դեռ չգիտեր, որ նրա որդին եմ:

Հաջորդ օրը էլի համերգ էր, «Պապլավոկն» ավելի մարդաշատ էր: Արտոն  եկավ վերջին նոտաների ժամանակ, հանկարծ մոտեցավ ինձ ու ասաց. «Մի քիչ չնվագե՞նք»: Ու պատկերացնո՞ւմ ես՝ մինչև առավոտյան ժամը 5-ը նվագում էինք: Արտասահմանից էլ մարդիկ կային, ոգևորված լսում էին, ուշ ժամ էր արդեն, ասաց. «Հաջորդ անգամ երբ գամ, մի խումբ ենք ստեղծելու: Մենք կհաղթենք բոլորին»… Ու այդպես էլ ծնվեց «Armenian Navy Band»-ը:

– Կարծեմ՝ «Ճակատ» էր այն ստուդիայի անունը, որտեղ էլ ձայնագրեցիք խմբի առաջին ձայնասկավառակը:

– Այո՛, «Ճակատը» փաստորեն ճակատագրական դարձավ մեզ համար: «Armenian Navy Band»-ի հենց առաջին աշխատանքներն այնտեղ արեցինք: Ասեմ, որ դա Սովետական Միության ժամանակ հայտնի «Մելոդիա» ընկերության տարածքն էր: Ոնց որ թե ստուդիայի ակուստիկայով անգլիացիներն էին զբաղվել: Խորհրդային Միության փլուզումից հետո այդ ստուդիայում միայն տաղավարն էր մնացել, որտեղ ընդամենը չորս բարձրախոս կար և ուրիշ ոչինչ: Մենք կենդանի էինք նվագում, Արտոն երգում էր, հետո էլ նույն բարձրախոսը մոտեցնում սաքսաֆոնահարին:

 «Armenian Navy Band»-ից հետո՝ «Կատուներ»

– Ինչպե՞ս ստեղծվեց «Կատուներ» բենդը:

– «Կատուները» հենց «Armenian Navy Band»-ից ծնվեց, 2005-ին, որովհետև նույն կազմով էինք այնտեղ նվագում: Արտոն շատ բզեց, ասում էր` պիտի առաջ գնա էդ երաժշտությունը: Երբ Արտոն այստեղ չէ, «Armenian Navy Band»-ը չկա, էդ տիպի երաժշտություն էլ չի հնչում:

– Այսօր հայկական ֆոլկ արտահայտությունը հենց հիշեցնում է Ձեզ և Արտոյին:

– Երաժշտությունն ավելի մեծ է, քան որևէ ոճը: Թե՛ ջազում, թե՛ ֆոլկում սահմաններ չկան: Ջազն էլ է, չէ՞, ֆոլկից դուրս եկել` եվրոպական հարմոնիայով, աֆրիկյան ֆոլկլոր ռիթմերով և մեղեդային բլյուզով: Երաժշտությունը բոլորինն է: Ես երաժշտության մեջ եմ, որի մեջ մտնում է նաև ֆոլկը:

 ԵՐԵԿ, ԱՅՍՕՐ, ՎԱՂԸ…

– Սովորաբար արվեստագետները զերծ են մնում քաղաքականությունից, քաղաքական հարցեր քննարկելուց ու գնահատականներ տալուց: Դո՞ւք էլ:

– Գիտես, այն ժամանակ, բացի սովետական կարգերից, կային նաև սովետական բարքեր: Օրինակ՝ այդ տարիներին բազմիցս նկատողություն եմ ստացել, որ ինչ-որ մի քաղաքում գլխարկով մտել եմ ինչ-որ տեղ: Արգելված էր գլխարկով հասարակական հաստատություններ մտնելը: Հիմա, իհարկե, գուցե վիրավորանք չի համարվում, երբ գլխարկով մտնում ես սրճարան: Հիշում եմ՝ այն ժամանակ կային «չի կարելիներ», շատ «չի կարելիներ»: Օրինակ՝ չէր կարելի հեռուստաեթերում ծխել, հայհոյել, իսկ հիմա հեռուստաեթերի լեզուն փոխվել է, խոսելաձև չկա:  Շատ բան փոխեցին հենց հեռուստասերիալները: Դրանք չեն արտացոլում մեր իրականությունը: Միգուցե այդպիսի քաղաքականություն կա, փորձում են սերիալները դարձնել մեր իրականությունը: Մարդկանց, այսպես ասած, «ախմախ» տեսակ էլ կա, որ ասում է` չեք ուզում նայել, մի՛ նայեք: Բայց դա կարելի է տեսնել բոլոր հեռուստաալիքներով: Իսկ այդ պարագայում ի՞նչ անի հեռուստադիտողը:

Սերիալների պատճառով այսօր ընտանիքներում տղամարդը կնոջն ասում է. «Աղջի՛, արի ստեղ հըլը»: Մինչդեռ ժամանակին հեռուստատեսությամբ կամ թերթով ասվածն այնքա՜ն ճշմարտացի էր ընդունվում: Սահուն անցում պետք է լինի: Այն լեզուն, որ հնչում է հեռուստաեթերում, խոսակցական լեզու չէ: Դա փողոցային խուժան լեզու է:

Մի օր տարիքով ռեժիսորներից մեկն ասաց, թե ինքն ավելի շուտ ճանաչվեց` մեկ անգամ սերիալում գողի դեր խաղալով, քան տարիներ շարունակ ֆիլմեր նկարելով: Այդ պահին ուզում էի նրան ասել. «Ամոթ քեզ, որ այդպես ես մտածում: Դու դա անում ես, որ քեզ լավ ճանաչե՞ն, թե՞ լավ գործ ես ուզում անել»:

Հարցազրույցը վարեց

Միքայել ԱՀԱՐՈՆՅԱՆԸ