Հոյա, մոմանման բաղեղ

Բույսի մասին ընդհանուր տեղեկություններ
Հոյա (hoya),արալիազգիների ընտանիքի մշտադալար բույսերի ցեղ. գոյություն ունի մոտավորապես  200  տեսակ:
Հայրենիքը` Չինաստան, Հնդկաստան, Ավստրալիա:
Օգտագործվում է որպես սողացող, կախվող գեղեցիկ ծաղիկներով լիաններ:

Բույսի չափսերը` մինչև 6մ երկարություն:

Աճում է արագ:Ծաղկում է մայիսից- սեպտեմբեր ամիսներին:

Տեսակները`

Հարավային Հոյա ( Hoya australis )

Սա ձվաձև կամ համարյա կլոր, մսոտ և 5-8 սմ երկարությամբ   տերևներով լիանա է: Ծաղիկները փնջերով են,մեկ սանտիմետր տրամագծով,սպիտակ`մեջտեղը կարմիր:

Հոյա գեղեցկուհի ( Hoya bella )

Հայրենիքը Հնդկաստան, Բիրմա: Խիտ ճյուղավորված թուփ է, կախված, հանգույցներում արմատացած ցողուններով: Տերևները`  ձվաձև-երկարավուն, սրացված մինչև  3 սմ երկարությամբ: Ծաղիկները սպիտակ, մոմանման, մինչև 1,5սմ տրամագծով, մուգ կարմիր թագով, հաճելի հոտով, որոնք 8-10 –ը միասին հավաքված են հովհարաձև փնջում: Ծաղկում է ամռան կեսերից:

Հոյա մսալի ( Hoya carnosa )

Հայրենիքը `Հյուսիս -արևելյան Ավստրալիա : Սողացող լիանա է `մինչև 6 մետր հասնող ցողուններով:  Տերևները `դեմ դիմաց, մսոտ, օվալաձև կամ երկարավուն, բութ կամ կարճ սրոտ ծայրերով, մուգ կանաչ, մոտ  8 սմ երկարությամբ: Բազմաթիվ ծաղիկները հավաքված են հովանոցաձև փնջերում, ունեն հաճելի բուրմունք: Պսակը հինգ մասերից ,1,5սմ տրամագծով, սպիտակ, մոմանման , վարդագույն ծածկով; ծաղկում է գարնանն ու ամռանը:

Հոյա շքեղ ( Hoya imperialis )

Բույս բաղեղ կամ թփեր:  Ցողունները աղվամազոտ են: Տերևները երկարավուն-օվալաձև` 15—20 սմ երկարությամբ,հիմքում կլորացած, ծայրը` սուր, հարթ, կաշենման:

Կտրոններն իջեցված են խոշոր, 5-7 սմ երկարությամբ: Ծաղիկները 6-10 հատ են` կախված հովհարանման, 12-20 սմ երկարությամբ. Մուգ կարմիր, արտաքինից կանաչա-դեղնավուն, կեղևը կարճ իջած, աստղանման տեղադրությամբ ծաղիկներով, իջած ծաղկաոտիկով, հաճելի բուրմունքով: Տարածված է Մալակայում:

Երկարատերև հոյա ( Hoya longifolia )

Արևադարձային Հիմալայներ: Բազմամյա մշտադալար, խիտ ճյուղավորմամբ, կիսաթուփ:  Նուրբ, 1 մետր երկարություն ունեցող կախված ցողուններով,  տերևները կաշենման են, անփայլ կանաչ կամ էլ կանաչ, հարթ: Ծաղիկներն աստղանման են, սպիտակ, իսկ կենտրոնում` մորեգույն, որոնք հավաքված են հովհարանման ծաղկաբույլի մեջ: Ծաղկման  տևողությունը` 2-3 ամիս (ամառը):

Բազմածաղիկ հոյա( Hoya multiflora )

Մագլցող բույս է : Ծաղիկները` երկարավուն, բազմաթիվ, հավաքված հովհարի նման, ծաղկաթերթիկները նեղ են: Ծաղկում է Մալազիայի անտառներում:

Խնամք

Ջերմաստիճանը ամռանը` 22 — 25
Ջերմաստիճանը ձմռանը`12 — 15

Լուսավորությունը. պայծառ ցրված լույս, որոշ չափով արևի ուղիղ ճառագայթներ: Հարմար է արևմտյան և արևելյան պատուհաններին, հարավային պատուհանին օրվա շոգ ժամերին հարկավոր է ստվերել, ձմռանը հոյան արևի լույսի  առավելագույն պահանջ ունի:

Ջրել հարկավոր է գարնուն- աշուն ժամանակահատվածում:  Պետք է ջրել այն ժամանակ, երբ հողի վերին շերտն արդեն  չոր է: Ձմեռը պետք է ավելի քիչ ջրել` կախված սենյակի ջերմաստիճանից: Ջուրը պետք է փափուկ ու սենյակային լինի: Հոյան   հողի չորությանն ավելի հեշտ կհարմարվի քան չափից դուրս ջրելուն:

Բազմացումը. Ցողունի կտրոններով, որոնք վերցվում են նախորդ տարվա ցողուններից: Մի թաղարում տնկվում է միանգամից մի քանի կտրոն:

Օդի խոնավությունը: Պարբերաբար ջուր է ցողվում վրան, սակայն ծաղկման ժամանակ պետք է ցողել այնպես, որ ծաղկի վրա ջուր չլինի: Կարելի է հոյայով թաղարը դնել ջրով լի տադիրի վրա: Վերատնկում. կատարվում է 2-3 տարուց, գարնանը:

Սնուցումը. մարտից օգոստոս, սնուցում են յուրաքանչյուր շաբաթ`  սենյակային ծաղիկների հեղուկ պարարտանյութով:

Էտում, անհրաժեշտ է կատարել տարվա  ցանկացած եղանակին: Վնասատուներն ու հիվանդությունները. հիմնական վնասատուներից են սպիտակաթևիկները: Սխալ ջրելու հետևանքով արմատները փտում են ու բույսը` մահանում: Անհրաժեշտ է սողացող ցողունների համար  ամրակալներ դնել:

Խնամքի առանձնահատկությունները. երբ ծաղկում է, պետք չէ դիրքը փոխել, չի կարելի թարմ օդին դուրս բերել: Ծաղիկն ամրակալների կարիք ունի: Եթե տերևները թափվում են, ապա նշանակում է,  արմատների մոտ կուտակված  ջուրը նեխել է:

Հոյան քմահաճ բույս չէ: Ամռանն այն պետք է առատ ջրել,իսկ ձմռանը `չափավոր: Անընդհատ հարկավոր է հետևել հողին, որ այն շատ չչորանա: Ակտիվ աճման շրջանում հարկավոր է երկու  շաբաթը մեկ պարարտացնել:  Բույսը կարելի է ցողել ամբողջ տարվա ընթացքում`օգտագործելով  սենյակային  ջերմաստիճանի ջուր: Տարին մի քանի անգամ հոյային կարելի է լողացնել`տաք օճառաջրով փափուկ սպունգի միջոցով, մաքրել տերևները փոշուց :   Մշակման այս փուլում հարկավոր է հեռացնել չորացած տերևներն ու ճյուղերը:Հոյան լավ է աճում 12 °С ջերմաստիճանում: Տնկման համար պիտանի է  2 բաժին ճլի , 4 բաժին տորֆի ու մեկ բաժին ավազախառնուրդը: