ԵԱՀԿ նոր նախագահը երեք հատուկ ներկայացուցիչ կունենա ձգձգված հակամարտությունների կարգավորման գործում

2012 թ.-ի հունվարի 1-ին Եվրոպայում անվտանգության եւ համագործակցության կազմակերպության նախագահությունը կստանձնի Իռլանդիան: ԵԱՀԿ-ում իռլանդական նախագահության գերակայությունների, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ կառույցի ապագա նախագահի դիրքորոշումների մասին «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է բացառիկ հարցազրույցը Իռլանդիայի փոխվարչապետ, արտաքին գործերի եւ առեւտրի նախարար Էյմոն Գիլմորի հետ:

– Պարոն նախարար, 2012 թ.-ին Իռլանդիան ստանձնում է նախագահությունը ԵԱՀԿ–ում: Որո՞նք են լինելու ձեր երկրի առաջնահերթությունները ձգձգված հակամարտությունների կարգավորման առումով:

-Ես թարմացրել եմ դեսպան Անջեյ Կասպրշիկի մանդատը` որպես Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հարցերով ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ եւ նշանակել եմ երկու հատուկ ներկայացուցիչներ ԵԱՀԿ տարածաշրջանում այլ ձգձգված հակամարտությունների համար: Դեսպան Պադրեյգ Մըրֆին, ով շատ փորձված իռլանդացի դիվանագետ է, կհամանախագահի Վրաստանում հակամարտության վերաբերյալ ժնևյան բանակցությունները եւ ընդհանուր պատասխանատվություն կստանձնի Հարավային Կովկասի իրադարձությունների մշտադիտարկման համար: Դեսպան Էրվան Ֆուրերեն, ով նախկին Հարավսլավական Հանրապետություն Մակեդոնիայում ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչն էր, կնախագահի Մոլդովայի եւ Մերձդնեստրի միջեւ բանակցությունները: Համոզված եմ, որ Հատուկ ներկայացուցիչներն իրենց փորձառությունը կօգտագործեն այս հակամարտությունների լուծման գործում, իսկ ես անձամբ մեծ ուշադրությամբ հետեւելու եմ ձգձգված հակամարտությունների շուրջ ծավալվող իրադարձություններին:

–Այս համատեքստում որո՞նք կլինեն Ձեր քայլերը մասնավորապես Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման ուղղությամբ:

–Իռլանդիան աջակցում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ջանքերին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման ուղղությամբ: Դեսպաններ Մըրֆին եւ Կասպրշիկը սերտորեն կաշխատեն Մինսկի խմբի հետ, մենք կցուցաբերենք անհրաժեշտ ցանկացած օժանդակություն նրանց մանդատների իրագործման նպատակով:
–Արդյոք, տեսնում եք նմանություններ Լեռնային Ղարաբաղի եւ Հյուսիսային Իռլանդիայի հակամարտությունների միջեւ: Ինչպիսի՞ դրական փորձառություն կնշեք այս առումով Լեռնային Ղարաբաղի համակարտության համար:

-Ես հավատում եմ, որ Իռլանդիայի փորձառությունը Հյուսիսային Իռլանդիայի հակամարտության խաղաղ գործընթացում մեզ տվել է եզակի փորձառություն հակամարտությունների կարգավորման համատեքստում: Շուրջ երեք տասնամյակ Հյուսիսային Իռլանդիայի հակամարտությունը թվում էր անլուծելի, իսկ հանրությունների միջև գոյություն ունեցող բաժանումը` անհաղթահարելի: Մինչդեռ այսօր հաջողությամբ հաստատվել են ժողովրդավարական հաստատությունները, եւ նրանք ովքեր մի ժամանակ շատ հստակորեն բաժանված էին, հիմա աշխատում են իրար հետ:

Այնուամենայնիվ, ես նաեւ ընդունում եմ, որ բոլոր հակամարտությունների հանգամանքները տարբեր են, եւ չկա դասերի մի ամբողջություն, որ կարողանա տալ բոլոր պատասխանները: Ուստի մենք չենք ձգտում դեղամիջոցներ նշանակել կամ առաջարկել հակամարտության կարգավորման ընդունված բանաձեւեր: Այնուամենայնիվ, ես հուսով եմ, որ Հյուսիսային Իռլանդիայի հակամարտության խաղաղկարգավորման վերաբերյալ մեր փորձառությունը կիսելով` մենք կարող ենք օգնել նրանց, ովքերգործադրում են խաղաղության կառուցման նմանատիպ ջանքեր: Որպես գործող նախագահ` իմ նախագահության ընթացքում ես կաշխատեմ հակամարտության կողմերի հետ` ԵԱՀԿ տարածքում հակամարտությունների տեւական կարգավորում ապահովելու նպատակով գործադրվող ջանքերի ավելացման ուղղությամբ:

–Կողմերը համաձայնել են Լեռնային Ղարաբաղի եւ Ադրբեջանի շփման գծում տեղի ունեցողմիջադեպերի հետաքննության համար կոնկրետ մեխանիզմի մշակման հարցում, սակայն դաայդպես էլ իրականություն չդարձավ: ԵԱՀԿ–ում նախագահության ընթացքում ի՞նչ քայլերկձեռնարկի Իռլանդիան այս մեխանիզմի կյանքի կոչման համար:

-Ցավում եմ, որ վստահության կառուցման նման միջոցները շփման գծում իրականություն չդարձան: Մենք կցանկանայինք տեսնել, որ հակամարտության բոլոր կողմերը ձգտում են նման միջոցների իրականացմանը` Մինսկի խմբի հետ սերտ համագործակցությամբ:

–Ինչպե՞ս եք գնահատում ԵՄ–ի դերը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմանգործընթացում: Հնարավոր համարու՞մ եք արդյոք Մինսկի խմբի ընդլայնումը` հաշվի առնելովԵՄ–ի աճող դերակատարությունը:

– ԵՄ-ն Հարավային Կովկասի երկրների, այդ թվում` Հայաստանի եւ Ադրբեջանի  հետ ներկայում բանակցում է ասոցացման համաձայնագրերի շուրջ: Ակնհայտ է, որ ԵՄ–ի աջակցությունն անհրաժեշտ է լինելուԼեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում հետկոնֆլիկտային իրավիճակը կարգավորելու համար:ԵՄ-ն լիովին աջակցում է Մինսկի խմբին եւ օժանդակում է նրան բոլոր անհրաժեշտ միջոցներով:

–Պարո’ն նախարար, ե՞րբ եք ծրագրում այցելել Հարավկովկասյան տարածաշրջան:

-Չնայած, որ իմ ճամփորդություններին վերաբերող հարցերը դեռեւս պետք է վերջնականացվեն, հուսով եմ, որ Հարավային Կովկաս կայցելեմ 2012թ-ի առաջին կեսին: