Գիտաժողով`նվիրված Վահանավանքի հիմնադրման 1100-ամյակին
ՄՇԱԿՈՒՅԹ, Օրվա լուր | ankakh | December 8, 2011 20:24Այսօր մեկնարկեց ՀՀ մշակույթի նախարարության «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների եւ պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊԱԿ-ի կազմակերպած երկօրյա գիտաժողովը, որը նվիրված է Վահանավանքի հիմնադրման 1100-ամյակին: Գիտաժողովը տեղի ունենա ցավ ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի դահլիճում: Դարերի մոռացության գրկից Վահանավանքն արթնացավ 1966թ., երբ պատմական հուշարձանների պահպանման հայկական ընկերության նախաձեռնությամբ ու միջոցներով այստեղ սկսվեցին հնագիտական պեղումներ:Պեղումների շնորհիվ հողաշերտի և անտառային բուսականության տակից բացվեց միջնադարյան Հայաստանի խոշոր ճարտարապետական հուշարձանախմբերից մեկը;
Գիտաժողովի հանդիսավոր բացումը կատարելով ՀՀ ԳԱ Հնագիտության և ազգագրության գիտությունների պրոֆեսոր Գրիգոր Գրիգորյանը` ասաց, որ Սյունիքը հայոց աշխարհի զարդն է, պեղումներից հայտաբերված զարդերը շատ թանկարժեք են, սակայն դրանց արժեքը հասկանալու հնարավորություն ոչ բոլորս ունենք: Գիտաժողովի նպատակը մեր հանրությանը տեղեկացնելն է մեզ ներկայացրած գանձերի ու հուշերի մասին:
Վահանավանքի բացառիկ արժեքը այն է, որ դեռ հնուց նա եղել է փառքի տաճար և հոգևոր կենտրոն` խորհրդանշելով Սյունյաց աշխարհի հզորությունը: Եկեղեցի, կրթություն և զինված ուժեր. ահա այս երեք հենարաններն են երկրի հզորությունը:Վահանավանքը ամբողջովին վերականգնվել է, սակայն վերականգնելու որոշ ենթակա հատվածներ կան. մասնավորապես չկա սուրբ սեղան, մուտքի գլխավոր դուռ և ծածկված սյունասրահ:Եկեղեցին 911թ-ին օծվել է, բայց այժմ վերականգնումից հետո օծում մեկ անգամ ևս կկատարվի, որը դեռ չի արվել:Այն միայն հուշարձան չէ, այլ նաև սրբատեղի է, որտեղ կարող են այցելել բոլորը:Կենդանի է այն գիտնականը, ով ի ցույց դրեց Վահանավանքը, կենդանի են այն մարդիկ, ովքեր մասնակցել են պեղումներին, նրանց մենք միշտ երախտապարտ կլինենք, ասաց ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի դասախոս Աշոտ Մանուչարյանը:
Վանական համալիրը ամբողջապես եղել է փլատակների տակ, իսկ տարածքում հայտնաբերված խաչքարերը, արձանագրության աբեկորները և տապանաքարերը պատմամշակութային մեծ արժեք ունեն: Հուշարձանի տարածքում 2006-2009թթ. Իրականացված աշխատանքների արդյունքում համալիրը վերականգնվել է :
Մարի Խաչատրյան