Պաշտպանված են միայն խոշոր սեփականատերերի իրավունքները

Հարցազրույց | | March 25, 2012 13:01

«Անկախի» զրուցակիցն է Գագիկ Մարգարյանը, որը Հայաստանի 10 գործարանում բաժնետոմսեր ունի, բայց մինչ օրս այդ բաժնետոմսերի դիմաց որևէ գումար չի ստացել:

Պարոն Մարգարյան, ինչո՞ւ որոշեցիք, որ պետք է Ձեր միջոցները ներդնեք տարբեր ձեռնարկություններում:

– 1995 թ. հեռուստատեսությամբ և ամենուր աղմուկ բարձրացավ, թե հասարակության սեփականությունը, որ հիմնականում գործարաններն էին, պետք է առանձին մասնաբաժիններով, վաուչերների տեսքով հանձնվեն ժողովրդին, պետք է առաջ գային բաց բաժնետիրական ընկերություններ: Ու ամեն մարդու տրված էր այդ հնարավորությունը, որ իր ներդրումն աներ կոնկրետ գործարանում և այդ գործարանից բաժնեմաս գներ: Շատ մարդիկ վաճառեցին իրենց վաուչերները, բայց ինձ նման շատ մարդիկ կային, որ ներդրումներ կատարեցին տարբեր գործարաններում:

Որո՞նք են այդ գործարանները, յուրաքանչյուրում ինչքա՞ն բաժնետոմս ունեք, այդ բաժնետոմսերը որքա՞ն գումար են կազմում:

– «Կոմպրեսորների» գործարանը, որտեղ ունեմ 100 հազար դրամ ընդհանուր արժողությամբ 10 բաժնետոմս, «Արտաշատի գինու-կոնյակի գործարանը»` 62 բաժնետոմս` 620 հազար դրամ ընդհանուր գումարի չափով, «Մանես» գունավոր մետալուրգիայի գործարանը` 30 բաժնետոմս` 300 հազար դրամի չափով, «Երազ» գործարանը` 4 բաժնետոմս` 40 հազար դրամի չափով, «Տոսպը»` 20 բաժնետոմս` 100 հազար դրամ ընդհանուր արժողությամբ, «Ձեթօճառը»` 104 բաժնետոմս` 520 հազար դրամ արժողությամբ, «Հայհրուշակը»` 10 բաժնետոմս` 100 հազար դրամ արժողությամբ, «Հայծխախոտը»` 50 բաժնետոմս` 500 հազար դրամ, «Աբովյանի գարեջրի գործարանը»` 32 բաժնետոմս` 320 հազար դրամ և «Արզնի» հանքային ջրերի գործարանը` 60 բաժնետոմս` 300 հազար դրամ ընդհանուր արժողությամբ: Բոլոր գործարաններում միասին ներդրել եմ 2 միլիոն 900 հազար դրամ, որը ներկա իրավիճակում առանձնապես մեծ գումար չի թվում: Բայց այն ժամանակ դրամի փոխարժեքը բարձր էր և մեծ գնողունակություն ուներ:

Իսկ ի՞նչ պայմաններով էիք Ձեր միջոցները ներդրել այդ գործարաններում:

– Պայմանն այն էր, որ ինչքան շահույթ ունենար գործարանը, դրանից համապատասխան մասերը` ներդրված բաժնետոմսերի քանակին համապատասխան, պետք է փոխանցվեին ինձ, որպես բաժնետիրոջ: Ես միշտ դիմել եմ դեպոզիտարիա` իմանալու, թե որքան գումար է փոխանցվել իմ հաշվին: Բայց ոչ մի կոպեկ չեմ ստացել այս տարիների ընթացքում:

Չե՞ք փորձել պարզել, թե ինչու չեք ստացել:

– Իհարկե փորձել եմ: Յուրաքանչյուր գործարան իր յուրահատուկ խարդախության միջոցով գումարներ չի տվել: Օրինակ` «Ձեթօճառ» գործարանն առանց մեր իմացության լուծարեցին, ու մենք նույնիսկ չգիտենք, թե ինչպես այն լուծարվեց: Կամ, օրինակ` երբ վաճառեցին «Հայծխախոտը», Հրանտ Վարդանյանը ստանձնեց վերստուգիչ հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնը: Ու վերստուգիչ հանձնաժողովը պետք է բոլոր բաժնետերերի շահերը պաշտպաներ: Բայց նա պաշտպանեց միայն իր շահերը, և այսօր տնօրինում է գործարանը: Ես չեմ կարող հասկանալ, թե ինչպես «Հայծխախոտը» դարձավ «Գրանդ տոբակո», չէ՞որ ես էլ «Հայծխախոտում» բաժնետոմսեր ունեի, ինչո՞ւ «Գրանդ տոբակոյից» ինձ բաժին չեն հանում: Կամ «Հայհրուշակը». ես այնտեղ էլ բաժնետոմսեր ունեի, բայց «Հայհրուշակը» դարձավ «Գրանդ քենդի», ու ես արդեն այնտեղ բաժնետոմսեր չունեցա:

Իսկ այդ ժամանակ ի՞նչ եղան Ձեր բաժնետոմսերը, ո՞ւր կորան և ինչպե՞ս:

– «Հայծխախոտում», օրինակ, շատ էին գալիս և ասում, որ վաճառենք այդ բաժնետոմսերը, ես էլ չէի վաճառում: Դրանից հետո նրանք իրենք իրենց վրա առքուվաճառքի ինչ-ինչ գործարքներով հարցերը լուծեցին: Կամ «Աբովյանի գարեջրի գործարանը», որտեղ 202 հազար 993 բաժնետոմս կար, այնտեղ էլ անընդհատ ուզում էին առնել մեզանից մեր փոքր բաժնետոմսերը, բայց մենք չէինք վաճառում: Ու Գագիկ Ծառուկյանը ստիպված բաժնետոմսերը միացրեց ու ամբողջ կապիտալը դարձրեց 203 բաժնեմաս: Այսինքն` գոյություն ունեն 202 հազար 993 բաժնետոմսեր: Նա 1000 բաժնետոմսերը միավորեց և դարձրեց 1 բաժնեմաս` խոշորացրեց բաժինները, որպեսզի ավելի քիչ մարդու հետ գործ ունենա: Ստացվում էր, որ մեկ բաժնեմասի մեջ միավորվում էին 1000 բաժնետոմսեր, նա պետք է այդ մեկ բաժնեմասին հասնող գումարը փոխանցեր, ու հետո արդեն բաժնեմասի ներսում, ըստ բաժնետոմսերի, պետք է բաշխվեր այդ գումարը սեփականատերերի միջև: Այդ ամբողջ 202 հազար 993 բաժնետոմսերի մեջ ինձ նման մանր փայաբաժին ունեցող բաժնետերերի տնօրինած բաժնետոմսերը միասին կազմում են գործարանի 3 կամ 5 տոկոսը. լավ չեմ հիշում: Ու այդ չնչին մասի բաժնետերերի համար Աբովյանի նոտարական բաժնում ինչ-որ հաշվեհամար բացվեց, որ իբր պետք է տվյալ հաշվեհամարին փոխանցվեն այդ գումարները: Երբ գնացի իմանալու, թե ինչքան գումար ունեմ իմ հաշվին, ինձ վրա ծիծաղեցին ու ասացին, որ երբեք չսպասենք, թե այդ հաշվեհամարին գումար կնստի: Այնպիսի մեխանիզմ է ներդրվել, որ մանր բաժնետերերից ոչ ոք մյուսի հետ գործ չունենա, ու եթե ինչ-որ հարց առաջանա, ապա պետք է դիմես դատարան ու նրա միջոցով ինչ-ինչ հարցեր լուծես, եթե կարող ես…

Ի՞նչ «ճակատագրի» արժանացան մնացած գործարաններում Ձեր ունեցած բաժնետոմսերը:

– Մինչ օրս «Տոսպից» էլ ոչ մի կոպեկ չեմ ստացել: Գնացել եմ գործարան` պարզելու դրա պատճառը, հանդիպել եմ ինչ-որ մեկի հետ, որն այս հարցերով էր զբաղվում: Այնտեղ ինձ ասացին, որ իրենք էլ դեռ չգիտեն, թե ինչպես է ամեն ինչ լինելու: «Կոմպրեսորների» գործարանում գումար ունեմ ներդրած, ու այստեղ ինձ նույնիսկ բաժնետոմս չեն տվել: Միակ ապացույցը, որ ես այդ գործարանում բաժնետոմսեր ունեմ, դեպոզիտարիայում գրանցված տվյալներն են: Գործարանից մի քանի տարի առաջ ասացին. «Մենք բաժնետոմսերի համար գումարներ պետք է հավաքենք, որ տանենք ու փոխանցումները կատարենք, վատ ֆինանսական վիճակում ենք»: Այսինքն` խաբելու մի այլ ձև էր: «Մանեսում» մի քանի անգամ Ալավերդիում խորհրդի նիստ արեցին: Այդտեղ հիմնական գործող անձը Վալերի Մեժլումյանն էր, նա կոչ էր անում բաժնետերերին, որ վաճառեն իրենց բաժնետոմսերը, բայց գործարանի աշխատողները` այդ բաժնետերերը, չէին ուզում վաճառել և եկամտի իրենց մասն էին պահանջում: Այդ ժամանակ բաժնետերերի պահանջներին պատասխանեցին, որ եկամուտներ չեն լինում, որ իրենց ներդրումները երկարաժամկետ են, որ իրենք պարտքերի մեջ խրված են և այլն: Այսինքն` հիմնական պատճառաբանությունն այն էր, որ իրենք շահույթ չունեն: «Արզնի» հանքային ջրերի գործարան մի անգամ գնացի ու հարցրեցի, թե ինչպես են գործերը, ինձ ասացին, որ իրենք բոլորից գնել են բաժնետոմսերը, բայց իմ բաժնետոմսերի մասին, ուղղակի երջանիկ պատահականությամբ, մոռացել են, ու դրանք մնացին ինձ մոտ: Բայց այդ բաժնետոմսերի համար էլ մինչ օրս գումար չեմ ստացել: Երբ հարցնում եմ, թե ինչու գումարներ չեմ ստանում, պատճառաբանում են, թե շահույթ չունեն:

Արտաշատի գինուկոնյակի գործարանում ունեք ներդրված 620 հազար դրամ գումար, այդտեղի՞ց ինչ եկամուտներ եք ստացել:

– Ես կարող եմ պատմել այնտեղ կայացած առաջին նիստից, որ վարում էր Հովիկ Աբրահամյանը: Ես` որպես բաժնետեր, այդ նիստին ներկա էի. 1995 թվականին էր: Գնացի, որ մասնակցեմ, ներկայացա, ասացին, որ նստեմ քարտուղարուհու մոտ, և նիստը սկսելուն պես ինձ կկանչեն: Նստեցի ու սպասեցի, բայց այդպես էլ չկանչեցին: Այսինքն` առանց սեփականատերերի նիստ արեցին ու ծածկադմփոցով իրենց հարցերը լուծեցին: Դրանից հետո էլ մի քանի անգամ գնացի, ասացի, որ ես նույնպես այդ գործարանում սեփականատեր եմ համարվում, իմ բաժնետոմսերը ուզում եմ վերցնել: Ինձ պատասխանեցին. «Ձեզ համար դեռ այդպիսի բաժնետոմսեր չունենք, դեռ տպված չեն, գնացեք ու սպասեք, հենց լինեն, մենք Ձեզ տեղյակ կպահենք»: Դրանից հետո մեկ անգամ էլ փորձեցի մտնել և բաժնետոմսերը վերցնել, չթողեցին ու ասացին, որ այս գործարանը մասնավոր սեփականություն է, ես ինձ հետաքրքրող հարցերի պատասխանը ստանալու համար պետք է դիմեմ դեպոզիտարիա:

Ձեր` որպես ներդրողի, սեփականատիրոջ ու բաժնետիրոջ իրավունքները ոտնահարված են, ի՞նչ եք պատրաստվում անել այդ իրավունքները պաշտպանելու և վեր հանելու համար:

– Ես կուզեմ, որ մի ինչ-որ միություն ստեղծվի, որի շուրջ միավորվեն բոլոր այն մարդիկ, ովքեր նույն կարգավիճակում են, ինչ ես, ու այդ միությունը սկսի զբաղվել մեր իրավունքների պաշտպանությամբ: Արդեն 18 տարի է անցել, ու հայտնի չէ, թե ինձ պես քանի մարդ կա, ինչ են եղել նրանց բաժնետոմսերը: Պետք է բոլորս հավաքվենք ու ներկայացնենք մեր պահանջները, ահազանգենք այս երևույթի մասին ու այսպիսի նախաձեռնություններով վեր հանենք մեր անտեսված ու ոտնահարված իրավունքները: Իզուր չէ, որ ես պահել եմ ու չեմ վաճառել իմ բաժնետոմսերը. հավատում եմ, որ մի օր այս հարցը լուծում կստանա:


Դիտվել է 2652 անգամ:
Print Friendly

Leave a Reply